Flokowanie w samochodzie. Mijają lata, ono ciągle w modzie

Jeśli mielibyśmy wymienić coś, co powstało w starożytności i do dziś znajduje zastosowanie w motoryzacji, zapewne jako pierwsze przyszłoby nam na myśl koło. Skojarzenie bardzo dobre i oczywiste, ale to nie wszystko.

Jeśli wierzyć Europejskiemu Stowarzyszeniu Floku (tak, jest coś takiego), pierwsze próby flokowania miały miejsce w Chinach... na jakieś 1000 lat p.n.e. Oczywiście nie była to identyczna technika jak dziś, ale na tyle podobna, że można ją traktować na równi.

Później świat o flokowaniu zapomniał, by przypomniano sobie o nim w XII w. w klasztorze w Norymberdze - tej techniki używano w celu wykonania ozdób na ścianach.

Po kolejnej kilkusetletniej przerwie flokiem zaczęto się ponownie interesować w XIX w., tj. wtedy, gdy znacznie przyspieszył postęp techniczny i rozwój przemysłu. Wtedy też zaczęto badać możliwości wykorzystania elektrostatyki do flokowania - flokowanie które znamy dziś to rozwinięcie idei z XIX w., rozwijane od lat 30. XX w.

Flokowanie polega na pokryciu danej powierzchni miękkim, sypkim materiałem - oczywiście za pośrednictwem odpowiedniego spoiwa. 3000 lat temu w Chinach używano kleju żywicznego, którym pokrywano podłoża tekstylne, a następnie na tak przygotowaną bazę nasypywano włókien naturalnych. Celem było uzyskanie ładniejszego wyglądu przedmiotów.

Można powiedzieć, że do dziś niewiele się zmieniło: nadal stosuje się sypki materiał łączony z jakimś spoiwem i nadal w wielu przypadkach istotną rolę odgrywają tu kwestie wizualne. Flokowanie ma też jednak zastosowania bardziej praktyczne. Jego zalety sprawiły, że trafił też do motoryzacji. Dziś oczywiście flokuje się w bardziej zaawansowany sposób - zwykle za pomocą pistoletów elektrostatycznych, które podłoże pokryte odpowiednim klejem uzbraja we włókna (najczęściej syntetyczne, tzw. strzyżą tekstylną - w motoryzacji używa się w zasadzie tylko włókien nylonowych). Po wyschnięciu kleju (i po odkurzeniu/odciągnięciu nieprzyklejonych włókien) element staje się podobny w dotyku do zamszu czy Alcantary, odpowiednio użyty może też poprawić walory wizualne danego przedmiotu.

Jeśli nie jeździcie klasykiem w słusznym wieku to jest duża szansa, że w waszym samochodzie znajdują się jakieś elementy flokowane. Weźmy na przykład takie uszczelki: zwróćcie uwagę, że niektóre z nich są pokryte flokiem. Dzięki temu lepiej chronią przed hałasem, wilgocią i kurzem, a co więcej, nadają się do stosowania np. w prowadnicach szyb.

Flok często wykorzystuje się też w schowkach czy w kieszeniach w drzwiach. Nie tylko sprawia to, że pojazd sprawia wrażenie lepiej wykończonego, ale też niweluje ewentualne hałasy z tych okolic.

Flok jest także wręcz masowo stosowany w samochodach przeznaczonych do sportu - takim materiałem pokrywa się nierzadko całe deski rozdzielcze aut rajdowych czy wyścigowych, czasem jakieś pojedyncze elementy. Powód tego jest prozaiczny: flok sprawia, że dane elementy nie odbijają się w szybie, co poprawia widoczność - a widoczność jest sprawą kluczową, gdy leci się 160 km/h wąską dróżką między drzewami. Poza tym wygląda to całkiem bojowo.

Warto też zwrócić uwagę, że flokowanie pozwala - do pewnego stopnia - przykryć niedoskonałości powierzchni. Dana powierzchnia wymaga jednak odpowiedniego przygotowania - jeśli będzie się składać z obszarów o różnych kolorach, jeśli będzie np. popękana czy będzie mieć bardzo nieregularną powierzchnię, to flok nie ukryje żadnej z tych wad. Jeśli jednak powierzchnia zostanie odpowiednio przygotowana - np. posklejana, oszlifowana, wypolerowana czy polakierowana, to jest szansa na znaczną poprawę walorów estetycznych.

Flok jest co do zasady wytrzymały i niewrażliwy na warunki atmosferyczne - a przynajmniej nie do tego stopnia, by trzeba się tym było jakoś szczególnie przejmować. Z tego względu zdarza się, że niektórzy flokują np... dachy czy lusterka zewnętrzne swoich samochodów. Albo i całe karoserie, jak widać poniżej. Poza motoryzacją flokowanie stosuje się przykładowo do modyfikacji elementów ubioru - np. obuwia.

Co więcej, flok jest antystatyczny, co oznacza, że nie przyciąga kurzu i brudu. W związku z tym jego czyszczenie w większości przypadków jest proste i ogranicza się do użycia np. wilgotnej ściereczki czy miękkiej szczotki lub zmiotki. Ewentualny problem może pojawić się, jeśli faktycznie flokiem pokryto część karoserii pojazdu, i właśnie na tę część nadwozia postanowi załatwić potrzebę jakiś ptak - to będzie wymagało więcej zachodu.

Warto też nadmienić, że flok może mieć w zasadzie dowolny kolor - o ile tylko znajdziemy taki w sklepie czy w firmie świadczącej usługi flokowania. A jeśli znudzi się dotychczasowa barwa - warstwę można zedrzeć i nałożyć nową, choć pamiętać trzeba o sprawdzeniu stanu powierzchni - może ona wymagać ponownego przygotowania.

Strzyża tekstylna oferowana jest także w wersjach o różnej długości włókien. O ile w przypadku samochodu ma to drugorzędne znaczenie, bo elementy pokrywane flokiem co do zasady są relatywnie duże, to najdrobniejsze rozmiary włókien sprawdzają się przykładowo w modelarstwie - np. wtedy, gdy ktoś w modelu samochodu w skali 1:18 czy 1:24 chciałby odwzorować miękkie wykończenia wnętrza np. na podłodze czy w bagażniku.

Wady w zasadzie wymieniłem już wcześniej. Nie jest ich wiele i dotyczą głównie konieczności odpowiedniego przygotowania podłoża - flok z pewnością nie będzie wyglądać dobrze na partacko przygotowanej powierzchni.

Tak... o ile ma się do tego odpowiedni sprzęt, co sprawia, że grupa zainteresowanych gwałtownie topnieje. Najmniejsze urządzenia do flokowania można kupić już za mniej więcej 100-150 zł, ale mówimy tu o sprzęcie używanym głównie w modelarstwie, np. do pokrywania podłoża strzyżą odwzorowującą trawę. Potem ceny rosną dość szybko - sprzęt można kupić i za okolice 400-500 zł, ale można na to wydać i ponad 6 tys. zł.

Choć flokowanie samo w sobie nie jest skomplikowane, to trzeba mieć na uwadze, że podczas tej operacji istnieje ryzyko porażenia prądem jeśli ktoś nie zachowa podstawowych zasad bezpieczeństwa.

To zależy od zakresu prac i tego, jaki jest poziom trudności prac - jeśli bowiem flokowana powierzchnia ma bardzo nieregularny kształt, to koszt usługi będzie wyższy. Ma to związek z koniecznością wykonania pracy z większą starannością i potencjalnie z odrobinę dłuższym procesem - pistolet do flokowania trzeba trzymać prostopadle do powierzchni pokrytej klejem.

Ceny trudno jednak uznać za zaporowe: pokrycie flokiem jednego, niewielkiego elementu (np. słupka przedniego czy daszku nad panelem wskaźników) to zwykle koszt na poziomie 30-50 zł, flokowanie całej deski rozdzielczej na ogół kosztuje ok. 200-250 zł.

Flokowanie jest więc bardzo ciekawą opcją na lepsze przystosowanie auta do sportu, na pozbycie się odbić z szyb czy po prostu na zmianę wyglądu. Trzeba tylko pamiętać, że po nałożeniu floku może się już nie udać powrócić do pierwotnego wyglądu danego elementu, nawet jeśli był fabrycznie nowy i w stanie idealnym - a na pewno nie wtedy, gdy w ramach przygotowania do flokowania podłoże było np. szlifowane. Dla niektórych to nie przeszkoda, pozostali lepiej niech poszukają sobie innych metod na modyfikacje wizualne samochodu czy innych przedmiotów.