Nie można odmówić policji przeszukania samochodu, ale warto znać swoje prawa żeby nie skończyło się nieprzyjemnie

Najnowsze doniesienia pokazują, że trzeba się mieć na baczności podczas spotkań z policją, bo mogą wymuszać mandaty. Czasem policjant odczuwa nagłą potrzebę sprawdzenia zawartości bagażnika. Niestety mimo wielu wzniosłych haseł o służbie i obronie słabszych, czasem policjant robi to z czystej złośliwości, żeby pokazać, że jak chce to może bardzo utrudnić życie kierowcy. Czasem chce przejrzeć bagaże, bo może akurat trafi się coś podejrzanego w środku. Co do zasady będzie mógł to zrobić, ale nikt nie powiedział, że trzeba stać z boku jak pokorne cielę i cierpliwie czekać na zakończenie przeszukania samochodu przez policję. Znajomość swoich praw to potężna broń w walce z ludzką złośliwością. Czasem dzięki niej policjant odstąpi od przeszukania, bo będzie musiał później wypełnić trochę dokumentacji, a nikt nie lubi zbędnej papierkowej roboty. Przyjrzyjmy się jakie prawa ma kierowca.

Nasz samochód mogą przeszukać wyłącznie funkcjonariusze policji, Centralnego Biura Śledczego, Służby Celnej, Straży Granicznej i Żandarmerii Wojskowej. Mogą to również zrobić funkcjonariusze służb skrótowców, czyli Centralnego Biura Antykorupcyjnego (CBA) i Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego (ABW). Może również zrobić to funkcjonariusz Służby Leśnej, ale tylko w pobliżu lasu i tylko w zakresie sprawdzenia czy przypadkiem nie wywozimy samochodem drewna. Żadna inna służba nie ma prawa przeszukiwać pojazdu – nawet funkcjonariusz ITD nie ma takich uprawnień. Umundurowany funkcjonariusz dokonujący przeszukania musi się przedstawić i podać stopień służbowy. Ma to zrobić w sposób zrozumiały i umożliwiający zapisanie danych. Jeżeli funkcjonariusz jest po cywilnemu to musi okazać swoją legitymacje służbową, z niej możemy spisać dane funkcjonariusza. Przystępujący do przeszukania powinien podać przyczynę przeszukania oraz jeżeli poprosi go o to kierowca podstawę prawną.

Co do zasady przeszukanie powinno być czynnością w postępowaniu karnym realizowaną na polecenie sądu lub prokuratora. Ale ustawodawca dał policjantom możliwość przeprowadzania kontroli bez postanowienia wymienionych organów. Policjanci jako podstawę prawną przeszukania podają art. 15 ust. 1 pkt 5 ustawy o policji. Zgodnie z nim policjant może przeszukać samochód jeżeli zachodzi podejrzenie, że osoba w samochodzie popełniła czyn zagrożony karą lub w celu ujawnienia broni, substancji zabronionych lub przedmiotów pochodzących z przestępstwa. Czasem faktycznie coś znajdują, a czasem robią to złośliwie, żeby maksymalnie uprzykrzyć życie kierowcy. Warto wiedzieć, że nie mamy możliwości odmowy przeszukania, ale mamy natomiast prawo i obowiązek uczestniczenia w nim oraz możemy żądać sporządzenia protokołu z przeszukania. Dlatego na prośbę o otworzenie bagażnika mówimy, że oczywiście z chęcią, tylko zróbmy to zgodnie z przepisami, więc panie policjancie proszę sporządzić protokół z przeszukania.

Na tym etapie często policjant odpuszcza, jeżeli nie ma żadnego uzasadnionego powodu do przeszukania. Wie, że sporządzenie protokołu to kilkanaście minut, dodatkowo z przeszukania zostaje ślad w dokumentacji. Autor sam tak uniknął otwierania bagażnika podczas wyjątkowo upierdliwej kontroli, która na szczęście zakończyła się jego zwycięstwem. Absolutnie nie można zgadzać się na próby przeszukania bez protokołu. Nie tolerujemy żadnego: ja tylko zajrzę, czy panie kierowco przecież nie ma pan nic do ukrycia. Jeżeli policjant chce zajrzeć do bagażnika to musi wyciągnąć kartkę i długopis i zacząć pisać. Protokół musi zawierać informacje o dacie i miejscu przeszukania, jego powodzie oraz dokumentować każdą czynność podjętą przez funkcjonariusza. Ponadto funkcjonariusz musi wpisać swoje dane do protokołu. Należy pamiętać o jednym – policjant nie ma prawa samodzielnie otwierać bagażnika i przeszukiwać go bez naszej obecności.

W protokole powinien znaleźć się również spis znalezionych przedmiotów oraz podjęte wobec nich czynności. Po zakończeniu przeszukania należy dokładnie przeczytać protokół i wnieść uwagi przed jego podpisaniem. Wnoszenie uwag po jego podpisaniu to musztarda po obiedzie. Dopiero, gdy treść protokołu nie budzi zastrzeżeń można go podpisać. Co ważne – protokół może być podstawą do złożenia zażalenia na czynności policjanta wobec nas. Można próbować wykazać, ze przeszukanie nie miało żadnego uzasadnienia, było złośliwe. Należy jednak pamiętać, żeby nie koloryzować rzeczywistości w takim zażaleniu i składać je tylko wtedy, gdy faktycznie doszło do naruszeń ze strony funkcjonariuszy. Zażalenie może mieć przykre konsekwencje dla policjanta, dlatego nie powinniśmy robić tego ze złośliwości. Na jego złożenie mamy 7 dni. Składa się je do sądu rejonowego za pośrednictwem jednostki policji właściwej pod względem miejsca, w którym dokonano przeszukania samochodu.

Warto znać swoje prawa, bo nie ma potężniejszej tarczy przeciwko policjantom polującym na niczego nieświadome ofiary.

Zdjęcie główne 0simon0/shutterstock.com