Oto moja pokuta. Co to jest wał napędowy oraz wał korbowy

W motoryzacji istnieją różne wały. Największy wał to jest handel samochodami używanymi, ale dziś skupimy się na dwóch innych. Przed państwem ten pierwszy, czyli:

Jest to jeden z najważniejszych elementów silnika tłokowego. Wał posiada czopy główne i korbowe, przy czym te pierwsze leżą w osi łożysk wału, a te drugie są od tej osi odsunięte.

Do czego służy? Jego konstrukcja ma zamienić ruch posuwisto-zwrotny na obrotowy. W czterosuwowym silniku tłokowym wał korbowy pracuje w dolnej części bloku, a do poprawnej pracy wymaga smarowania ciśnieniowego - wał ten jest wydrążony w środku i posiada kanały umożliwiające przepływ oleju, dzięki czemu smarowane są też współpracujące z wałem elementy. W niektórych silnikach - głównie starszych lub mało skomplikowanych - spotyka się też rozbryzgowe (czerpakowe) smarowanie wału - w tym przypadku stopy obracających się korbowodów podrywają olej z umieszczonych poniżej (a powyżej miski olejowej) korytek, tworząc mgłę olejową smarującą silnik.

Wał podpiera się na panewkach, które zależnie od silnika miewają bardzo różną trwałość - może to być kilkaset tysięcy kilometrów, a może być pomidor. By zapobiec wyciekom oleju, stosowane są także uszczelniacze (po obu stronach bloku), które jednak czasem zawodzą i mogą wymagać wymiany.

Zwykle z jednej strony wału umieszcza się koło pasowe lub koło zębate, które przenoszą napęd dalej na elementy rozrządu przy pomocy paska lub łańcucha (lub kolejnych kół zębatych, np. w volkswagenowskim 5.0 V10 TDI), ale napędzają też osprzęt, jak alternator czy sprężarka klimatyzacji. Po stronie skrzyni biegów znajduje się natomiast koło zamachowe (w przypadku skrzyń manualnych) bądź tzw. flexplate, który w przypadku hydrokinetycznych skrzyń automatycznych współpracuje z konwerterem momentu obrotowego, a także z rozrusznikiem (dzięki wieńcowi zębatemu). W większości rozwiązań napęd ze skrzyni biegów trafia dalej do półosi (w przypadku napędu na przednią oś oraz 4x4) lub do tylnego mechanizmu różnicowego (RWD oraz 4x4). Czasem (np. w samochodach terenowych) spotykane są także rozwiązania z centralnym mechanizmem różnicowym, gdzie można znaleźć dwie sztuki elementu znanego jako...

Wał napędowy w najprostszej formie jest po prostu dobrze wyważoną rurą przekazująca ruch obrotowy z jednego miejsca w inne. Jednak w skład wału napędowego w samochodzie wchodzi więcej elementów. Oprócz stałego elementu rurowego wał zwykle jest wyposażony w końcówki z zamocowanymi przegubami krzyżakowymi zwane przegubami Cardana. Wał może mieć także element przesuwny, który pozwala wpływać na długość wału w czasie pracy. I to właśnie ten wał miałem na myśli, pisząc o Alfie Romeo Giulia Quadrifoglio. Był on wykonany z włókien węglowych, co zapewnia lekkość, wytrzymałość oraz… skojarzenia z wyścigami. Czasem - w przypadku dłuższych wałów napędowych - stosuje się także odpowiednie podpory, które nie dopuszczają do niepożądanej zmiany kształtu wału.

Wałków w samochodach jest znacznie więcej. Należą do nich m.in. wspomniane wałki rozrządu czy półosie. Ale dzisiaj miała być pokuta za roztrzepanie. Wybaczcie mi ten błąd.

P.S.

Przy okazji czytania o wałach korbowych odkryłem, że Polska ma niesamowicie ciekawą historię z nimi związaną. Historię, która rozsławiła rodzimą inżynierię na całym świecie. Poprosiłem Marka o tekst na ten temat - mam nadzieję, że go docenicie.