Kraj elektroentuzjastów wygasza elektryczne ulgi. To będzie sprawdzian
Czy w kraju, w którym praktycznie nie sprzedają się już samochody spalinowe, nadal warto zachęcać klientów do kupowania elektryków? Norweski rząd zamierza spróbować trudnej sztuki zabierania czegoś, co wcześniej dał.
Norwegia bywa przytaczana za wzór postępowego motoryzacyjnie kraju. Tam - zdaniem hurraoptymistycznych elektroentuzjastów - „jakoś się da”i auta elektryczne absolutnie zdominowały statystyki sprzedaży samochodów nowych. Byłbym w stanie wypisać co najmniej kilka czynników, którymi Norwegia różni się od Polski (zarobki, ceny energii, rozwój infrastruktury - to tylko kilka pierwszych), co tłumaczy tamtejszy sukces, jak i fakt, że u nas nie pójdzie tak gładko. Nie da się jednak ukryć, że jednym ze znaczących elementów tamtejszego boomu na elektryki jest polityka fiskalna. Jest, a raczej była.
Szykują się zmiany
Do tej pory wyglądało to następująco: VAT naliczano tylko od części ceny przekraczającej 500 tys. NOK (ok. 180 tys. zł), więc większość elektryków, łącznie z dużymi, mocnymi modelami, wychodziła korzystnie. Teraz w planach jest najpierw - od 2026 r. - obniżenie progu do 300 tys. NOK (109 000 zł). To oznacza, że fiskus zacznie pobierać podatek także od popularnych modeli ze „środkowej półki”, w tym od wszystkich wersji Tesli Model Y czy Volkswagena ID.4. Rok później znikną wszelkie ulgi - każdy nowy elektryk zostanie potraktowany podatkowo tak, jak pozostałe auta.
O ile zdrożeją samochody elektryczne?
Spójrzmy na przykład: Model Y kosztuje dziś od ok. 422 tys. NOK (152 000 zł). Po obniżeniu progu, VAT objąłby 122 tys. NOK ceny, co daje ok. 30,5 tys. NOK (11 000 zł) dodatkowego podatku. Gdy ulga zostanie zniesiona całkowicie, dojdzie 25 proc. do podstawy - to kolejne ok. 75 tys. NOK (ok. 27 000 zł) względem stanu, jaki jest teraz.
Jednocześnie wzrośnie jednorazowa opłata rejestracyjna dla pojazdów spalinowych - tak, by dać elektrykom jednak jakąś przewagę. Wielkiego powrotu wozów na benzynę do statystyk nie wróżę, ale entuzjazm niektórych do kupowania EV mimo wszystko może opaść.
Wszystko dlatego, że aut elektrycznych już wystarczy
Rząd przekonuje, że osiągnięto cel polityki: udział elektryków w rejestracjach nowych aut sięgnął w ostatnim czasie niespotykanych wcześniej poziomów. W praktyce auta spalinowe się tam już właściwie nie sprzedają. Jednocześnie, polityka ulg sporo kosztowała, „normalizacja” ma więc ograniczyć spadek dochodów publicznych.
Norweska organizacja użytkowników i producentów EV ocenia, że tempo wygaszania ulg jest zbyt szybkie. Obawia się „efektu szoku” cenowego, który mógłby skłonić część nabywców do powrotu do aut spalinowych. Wskazuje też, że choć rejestracje samochodów nowych są zdominowane przez modele na prąd, to po norweskich drogach wciąż jeździ większość aut spalinowych: transformacja całej floty wymaga lat, więc rynek powinien być stabilny.
Ulgi mogą jednak zostać
Obecny norweski rząd to rząd mniejszościowy: musi więc uzyskać poparcie kilku ugrupowań, by wprowadzić zmiany. W planach: negocjowanie nie tylko kształtu ulg, ale i harmonogramu ich wprowadzania, a także ewentualnych okresów przejściowych dla już zamówionych pojazdów z dostawą zaplanowaną na przyszły rok.
Rząd podkreśla, że nawet po reformie całkowity koszt posiadania BEV pozostanie atrakcyjny wobec aut spalinowych - m.in. dzięki korekcie opłat rejestracyjnych i innym przewagom eksploatacyjnym.
Co dalej?
Producenci zapewne będą musieli oferować rabaty - i w ten sposób okaże się, za ile realnie mogą sprzedawać samochody. Podobnie było w Niemczech, gdy wstrzymano program rządowych dopłat.
Wkrótce, o ile przepisy wejdą w życie, okaże się, czy bez ulg i innych korzyści auta elektryczne są konkurencyjne. Patrzmy na to uważnie, bo w Polsce kiedyś wszelkie tego typu przywileje też się skończą. To nieuniknione. W końcu będziecie stali swoim kupionym za pełną cenę elektrykiem w korku, bez omijania go buspasem.
