Co jakiś czas przez Polskę przejeżdżają kawalkady klasyków, które wspomina się potem długo i z czułością. Ci, którzy widzieli na własne oczy wozy z odbywającego się co dwa lata rajdu Pekin-Paryż wiedzą, o czym mówię. W tej chwili mamy zaszczyt gościć w kraju równie niesamowitą ekipę. Stężenie klasy, prawdziwej ekskluzywności i mechanicznego mięsa osiągnęło wartości krytyczne. Chodzi o 40 Rolls Royce`ów, których właściciele postanowili zwiedzić Polskę, oddając w ten sposób cześć stuleciu naszej niepodległości.
Może nie byłoby w tym nic specjalnego, gdyby nie fakt, że najmłodszy Rolls z biorących udział ma 78 lat, a najstarszy 107, zaś trasę przez cały kraj pokonują na kołach. Nie ma mowy o żadnych lawetach – jedyne wsparcie to wóz techniczny w postaci Range Rovera P38 (w sumie też już klasyk). Jak dotąd zanotowano jeden defekt: poszła kiszka w oponie i trzeba było wymieniać.
Po starcie z Gdańska 25 czerwca i dwóch dniach w Warszawie, kawalkada duchów aż do niedzielnego ranka przebywa w Krakowie (gdzie można je oglądać – czytajcie na końcu artykułu).

Jeśli macie możliwość, polecam dokładnie obejrzeć wszystkie wozy. Zakładam, że fanom motoryzacji czytającym Autoblog.pl nie trzeba zasuwać tekstów w stylu: „to niesamowite, że tak leciwe automobile z duszą poruszają się o własnych siłach! Nie mają przy tym klimatyzacji ani wspomagania kierownicy!” Jasne, można być w szoku, że ktoś wsiada w Silver Ghosta z 1913 roku i tak po prostu jedzie sobie przez Europę. Nie tylko z powodu wieku auta. Na żywo zaskakuje jak ogromne są te auta, a ponieważ miałem okazje prowadzić takie auto to zapewniam, że nie jest to łatwe. Spotkanie z nimi to spotkanie z innym wymiarem samochodowej kultury.

-  Każdy przedwojenny Rolls Royce jest unikalny. Budowanie najdroższych aut było wtedy tak zindywidualizowane, że nie sposób znaleźć dwa identyczne. Jeśli chodzi o modele, to jedne są rzadsze, inne mniej. Najmniej rzadki i licznie reprezentowany na rajdzie to, o dziwo, najstarszy model – mój ukochany Silver Ghost. Produkowano go (o ile to słowo jest na miejscu) przez 17 lat, powstało ponad 7000 sztuk. Oprócz przepięknej sylwetki i luksusowego charakteru zasłynął nieprawdopodobną solidnością: ojciec znajomego kolekcjonera zaczął zbierać zabytkowe auta zaraz po II wojnie światowej. Jednym z pierwszych nabytków był Rolls Royce Silver Ghost, który z zamontowanym z tyłu dźwigiem latał na pomocy drogowej.

- Najmłodszy egzemplarz, rocznik 1940, to jednocześnie jeden z najrzadszych: zbudowany w nieco ponad 700 egzemplarzach Phantom III (1936-39). Oprócz niesamowitej linii nadwozia jako jedyny Rolls do czasów dzisiejszych, miał silnik V12. Najwyraźniej w fabryce RR doszli do wniosku, że skoro produkują 27-litrowe lotnicze V12 to jakoś głupio, że podobnego silnika nie montują w samochodach.

- W rajdzie biorą udział głównie Brytyjczycy, kilka jest z USA, zaś dwa samochody z dosyć daleka, bo z Australii. Pamiętajcie o tym, gdy będziecie robić na fejsie sensację, że przejechaliście klasykiem 150 kilometrów.

- Uczestnicy rajdu to członkowie klubu 20 Ghost Club, zrzeszającego kierowców Rollsów wyprodukowanych do 1940 roku. Jest to najstarszy klub „Rollsiarzy”, założony w 1949 roku.
Michael Moran, obecny prezydent klubu, nieznacznie skrzywił się gdy próbowałem zagaić rozmowę w stylu millenialsa: „wow, one maja po sto lat a jeżdżą!” Specjalnie dla Autoblog.pl powiedział:
„Oprócz posiadania samochodów Rolls Royce tym, co łączy członków klubu jest jeżdżenie nimi. Nie zamykamy ich w muzeach ani w prywatnych kolekcjach. Te auta zostały zbudowane żeby jeździć i właśnie to robimy.”

- Niemal co roku 20 Ghost Club wybiera kraj obchodzący akurat ważną rocznicę i rusza na jego zwiedzanie za kierownicą zabytkowych Rollsów. W tym roku członkowie postanowili uczcić 100-lecie niepodległości i powstania II Rzeczypospolitej.

Co innego szef Public Relations Rolls Royce Motor Cars Frank Tiemann, który szczególnie lubi nasz kraj. I to nie dlatego, że Rollsy dobrze się tu sprzedają. Frank powiedział: „Pierwszy raz byłem w Polsce za generała Jaruzelskiego. Przyjechaliśmy z wycieczką szkolną. Mogłem wybrać Holandię lub Polskę. Polskę uznałem za o wiele ciekawszą, poza tym to była być może jedyna szansa zobaczyć kraj z bloku państw socjalistycznych. To był dobry wybór. Wracam tu bardzo często.”

- Kilka Rollsów uczestniczących w rajdzie jeździło po świecie już od kilku lat, gdy w 1918 roku Polska uzyskała niepodległość. Spytałem Franka, czy firma Rolls Royce wspiera częściami zamiennymi i wiedzą właścicieli najstarszych modeli?

„Nie posiadamy niestety ludzi wykwalifikowanych w ówczesnych technologiach. Jednak utrzymanie w sprawności np. Silver Ghosta nie stanowi problemu, ponieważ każdy z właścicieli ma swojego zaufanego mechanika, biegłego w danym modelu. W Wielkiej Brytanii specjaliści od dawnych Rollsów posiadają wysoki stopień specjalizacji. Są fachowcy od aut do lat 20-ych, inni zajmują się Rolls Royce`ami z lat 30-ych itd. Części kupują na bazarach, ze starych zapasów, w razie potrzeby dorabiają. Zatem to nie Rolls Royce Motor Cars wspiera właścicieli, ale oni wspierają nas! Za to że to oni podtrzymują tradycję firmy, jestem im głęboko wdzięczny”.

Na koniec spytałem Michaela czy ma swój ulubiony model z całej, liczącej 114 lat historii marki:
„Zdecydowanie jest to Silver Ghost, który na zawsze ustalił reputację marki Rolls Royce.”
A W historii Polski zaraz po uzyskaniu niepodległości dwa razy w istotny sposób pojawiły się Rolls Royce`y. Phantomem II jeździł marszałek Józef Piłsudski, zaś Phantoma III używał generał Sikorski. Oba istnieją do dziś.

Jeśli dorwiecie na mieście któryś z samochodów z rajdu, warto przyjrzeć im się niemal do najmniejszej śrubki. Trudno o auta inne niż przedwojenne Rollsy, które tak magicznie łączą elegancję, luksus z niebywale solidną, surową techniką. Każda nakrętka, każdy zegar, każde cięgno na kierownicy czy pokrowiec na resor to uczta dla fana wspaniale wykonanych mechanizmów. Poza tym są to przeważnie samochody, które są w jednej rodzinie od nowości. Wśród Brytyjczyków posiadanie żywopłotu zasadzonego w 1792 roku i Rollsa z 1920 roku (wciąż na tych samych numerach rejestracyjnych) to coś normalnego.

- Kolekcjonerom, którzy uważają, że najbardziej cool jest mieć coś z lat 80-ych znanej marki a jeśli starszego oldtimera, to tylko polakierowanego na czerwono i z białą skórą na fotelach. Rollsy biorące udział w rajdzie to materiały i kolory karoserii tak wysublimowane, że otwierają oczy na inny świat.

- Kobietom – oglądajcie z jaka elegancją są wykończone przedziały pasażerskie, najczęściej posiadają przy tym dopasowane do wozu bibeloty, jak wazoniki, kryształowe popielniczki, pojemniki na perfumy.

- Specjalistom od auto detailingu. Jeśli taki specjalista nie padnie na zawał przy trzecim Rollsie to znaczy, że zrozumiał: zabytkowe auto NIE MUSI mieć idealnego lakieru pokrytego ceramiką i nanowoskami, żeby było piękne. W przypadku aut z tej epoki byłoby to po prostu niesmaczne.

- Ekologom. Każdy z zabytkowych Rollsów jest na chodzie od co najmniej kilkudziesięciu lat. A przecież nie ma bardziej ekologicznego podejścia, niż maksymalnie długie wykorzystywanie raz stworzonego urządzenia.

- Ostatnie dwa dni, gdy rajd zawitał do Warszawy, prawie wszystkie auta można było do woli oglądać pod hotelem Victoria (dziś nazywa się Sofitel, ale dla nas to oczywiście stara dobra Victoria). Dzisiaj (29 czerwca) Rollsy nocują w Krakowie, będą tam jeszcze jutro przez cały dzień i prawdopodobnie noc. Następnie w niedzielę pojadą do Jeleniej Góry, gdzie przez kilka dni będą kręcić się po okolicy i zwiedzać Dolny Śląsk. 5 lipca zakończą rajd za niemiecką granicą.

- Gdzie je oglądać? Organizatorzy nie informują o konkretnych miejscach, żeby uniknąć niepotrzebnego zbiegowiska. Wychodzą ze słusznego założenia, że i tak wozy zostaną wyśledzone przez entuzjastów. Zatem w tych dniach i podanych okolicach warto się rozglądać za majestatycznymi Rollsami.

- Pamiętajcie, żeby nie pakować się na stopnie progowe i nie dotykać aut podczas robienia zdjęć.
-  Strona internetowa klubu, gdzie znajdziecie np. informacje o poszczególnych samochodach, to www.20-ghost.org.
- Rajd wspiera polskie przedstawicielstwo Rolls Royce Motor Cars Poland – salon BMW Auto Fus w Warszawie, a także polski klub właścicieli RR i Bentleyów – www.rrec-poland.pl

„Co kraj to obyczaj”, jak głosi stare, ale jakże prawdziwe, polskie porzekadło. Okazuje się jednak że mimo szeregu różnic, między naszym krajem, a Rosją jest też wiele podobieństw. I wiem, że zaraz zostanę okrzyknięty ruską agenturą, ale spokojnie - chodzi o ceny krajowych samochodów z czasów słusznie minionych. Zarówno nad Wisłą, jak i nad Wołgą, auta te często osiągają ceny z kosmosu, bo do granic absurdu przesuwają auta o zerowych przebiegach, lub wręcz fabrycznie nowe.

W tym podobieństwie jest jednak pewna różnica - Rosjanie przesadzają. I to bardzo przesadzają.

Gwoździem programu jest WAZ-2101 Żiguli, czyli Łada 2101, czyli potocznie „adinoczka”, lub „kopiejka”. Jego produkcja rozpoczęła się w 1970 r. i była częścią realizacji umowy pomiędzy Fiatem, a Ministerstwem Handlu Zagranicznego ZSRR, zakładającą wprowadzenie nowego, nowoczesnego samochodu w Związku Radzieckim. Była to licencyjna wersja Fiata 124, który od początku miał się spodobać komunistycznym władzom w Moskwie, z wieloma poprawkami wprowadzonymi w celu zwiększenia wytrzymałości na skrajne warunki klimatyczne, czy gorszej jakości paliwo.

Ogólnie przez 17 lat wyprodukowano ich aż 4,8 mln. Oprócz wielu z czasem zajeżdżonych egzemplarzy, do naszych czasów ostało się wiele dobrze zachowanych pojazdów, które dzisiaj są w byłym ZSRR uznawane za klasyki. Zdarzają się także auta nie jeżdżone przez pół wieku - tak jak ten oto niebieski egzemplarz z przebiegiem 57 km.

Ma on wszystkie fabryczne plomby, a szyby mają fabryczne stemple. Dzięki niemal sterylnemu przechowywaniu, nie nosi on żadnych śladów korozji, także na podwoziu. Pod maską znajdziemy zaś pierwotny silnik montowany w Ładach, o pojemności 1.2 l i generujący 64 KM, nie noszący w zasadzie żadnych oznak użytkowania. Na sprzedaż zaś wystawiono go w Toliatti - rodzinnym mieście Łady.

Wszystko wygląda pięknie, jednak cały obraz cudowności psuje jedna liczba - cena, wynosząca 30 mln rubli. Po przeliczeniu na naszą walutę przy aktualnym kursie, wyjdzie 1,438 mln zł. Tak, to nie jest żaden żart - właściciel w ogłoszeniu napisał, że jego samochód to propozycja dla „tych, którzy rozumieją, że ten samochód będzie z roku na rok droższy, co potwierdza stan faktyczny na rynku rosyjskim”. A najśmieszniejsze w tym jest to, że popularny przydomek „kopiejka” wziął się z powodu taniości Łady 2101 - zarówno pod względem ceny zakupu, jak i miernego wykonania, zaś pochodzi od drobnych pieniędzy w Rosji, tj. jednej setnej rubla. Dziwne mają te przeliczniki w Rosji.

Taką samą cenę jak niebieska Kopiejka, miała też pewna Łada Niva, wystawiona na sprzedaż parę tygodni temu, również na portalu auto.ru. Jednak jego ogłoszenie zarchiwizowano bez widocznej ceny, a pamiątką po niej został jedynie artykuł na rosyjskim portalu Za Rulem.

Na tym jednak drogie Łady się nie kończą. Na rosyjskich portalach znajdziemy pełno Ład, w cenach liczonych w milionach. Są to jednak auta z większym przebiegiem, które są niczym nie wyróżniającymi się klasykami. Zaś auta bez przebiegu (często przechowywane pod płachtami) dobijają, a nawet przebijają kwoty 10 mln rubli (479,5 tys. zł). Wśród nich chociażby są Samara i 2104 za 15 mln.

Więcej o rosyjskiej motoryzacji przeczytasz tutaj:

Główna przyczyna tak wysokich cen jest pewnie taka sama jak w Polsce - nostalgia za dawnymi czasami. Zwłaszcza, że w Rosji wspomnienia za ZSRR są jeszcze bardziej wzmacniane, niż za PRL u nas i to nie tylko w sferze prywatnej, ale też kulturowej, czy nawet w politycznym dyskursie.

Choć tak naprawdę tylko Łady osiągają tak wysokie ceny za egzemplarze bez przebiegu - a takich aut trochę w Rosji jest. Jeżeli oczywiście wykluczymy jakieś Czajki, ZIŁ-y, czy rzadkie wersje popularnych samochodów jak Moskwicz 401 Pickup z lat pięćdziesiątych. Ale gdy weźmiemy zwykłe modele jakich tysiące, to ani GAZ-y, ani UAZ-y, ani Moskwicze nie osiągają tak chorych cen jak przedstawione Łady.

Jedynym wyjątkiem może być Wołga 21 z 1959 r. za rekordową w tym zestawieniu cenę 35 mln rubli (1,678 mln zł). Jest to nawet więcej niż wyżej opisywana niebieska Łada 2101, choć trzeba brać poprawkę na wiek, mniejszą liczbę wyprodukowanych egzemplarzy i luksusowy status auta z fabryki w Gorki. Uwagę jednak zwraca jedna rzecz w ogłoszeniu - zdjęcia Wołgi są dziwnie podobne do tych z ogłoszenia Łady. Czy to coś oznacza? Nie wiem, choć się domyślam.