Tego automat nie lubi. Tych 6 rzeczy musisz unikać
Automatyczna skrzynia biegów przez wielu uważana jest za jeden z najważniejszych wynalazków w dziejach motoryzacji. Nie wyobrażają sobie już jazdy z przekładnią manualną, doceniając komfort zapewniany przez hydrokinetyczny automat. Ale wiele osób o automaty po prostu nie dba lub użytkuje je w nieprawidłowy sposób.
Manualna skrzynia biegów to taka rzecz, która w sumie wcale nie jest taka prosta w użytkowaniu - a jednak o jej usterkach i awariach słychać stosunkowo rzadko (sprawdzić czy nie M32). Jasne - można spalić sprzęgło, można mieć zużyte dwumasowe koło zamachowe, można też mieć zużyte synchronizatory czy uszkodzone łożyska... wszystko można. A jednak większość aut z manualami po prostu jakoś jeździ, zwykle nawet bez wymiany oleju, bo mało kto o tym pamięta.
Tymczasem w automacie bywa odwrotnie: w teorii jazda jest prosta jak budowa cepa, a jednak różne problemy zdarzają się tu częściej. Co więcej - ich usunięcie zwykle jest droższe. Wielu z tych problemów można by się było nigdy nie doczekać lub chociaż odsunąć je w czasie, gdyby tylko zmienić swoje nawyki, przyzwyczajenia czy zacząć po prostu dbać o serwis skrzyni.
To szkodzi hydrokinetycznemu automatowi
1. Brak regularnej wymiany oleju
Każdy pamięta, by co jakiś czas wymienić olej w silniku. Skrzynie biegów nie wymagają tak częstych wymian (zależnie od modelu skrzyni i przebiegu auta, zwykle robi się to co 40-100 tys. km), ale może to być usługa droższa niż w przypadku oleju silnikowego - zwłaszcza jeśli właściciel auta zdecyduje się na dynamiczną wymianę oleju (a tylko taka daje możliwość wymiany całego oleju na nowy, bez pozostawiania resztek starego).
Trzeba tu dodać, że niektórzy producenci samochodów nie zalecają wymiany oleju w przekładniach tego typu. Dobra rada jest taka: nie słuchajcie ich.
2. Nadmierne obciążanie skrzyni
Gwałtowny i szarpany styl jazdy, ciągła jazda z dużym obciążeniem itp. - automat za tym nie przepada. Można tu też zresztą podpiąć po części kwestię związaną z punktem 1. - przegrzewanie skrzyni. Dlaczego jest to związane z poprzednim punktem? Ano dlatego, że zdarza się często wtedy, gdy oleju jest zbyt mało (np. przez wycieki) lub gdy nie jest należycie chłodzony (obecnie rzadsza sytuacja, ale zdarzała się nagminnie m.in. w starszych autach amerykańskich podczas długotrwałej jazdy z bardzo wysokimi prędkościami).
Dodajmy tu jeszcze korzystanie z pełnych osiągów auta, zanim olej w skrzyni się nagrzeje - tak samo jak silnik, skrzynia powinna najpierw nabrać temperatury roboczej, zanim wciśnie się głębiej pedał gazu.
3. Zmiana przełożeń bez uprzedniego zatrzymania pojazdu
Uściślijmy, że nie chodzi tu o zmianę biegów do jazdy w przód w trybie manualnym, czy po prostu przerzucanie między trybem automatycznym a manualnym. Nie - chodzi o zmianę z D (Drive) na R (Reverse) lub odwrotnie, gdy auto się jeszcze toczy.
Skrzynie automatyczne nie są przystosowane do takich działań kierowcy. Nagminne powtarzanie opisanej wyżej czynności może uszkodzić skrzynię.
4. Zmiana na luz lub P (Parking), gdy nie zakończyliśmy jazdy (lub gdy auto jeszcze się toczy)
Red. Adamczuk pokazał nam kiedyś filmik nagrany w korku, gdy stał za Volvo XC90. W Volvo co kilka chwil - gdy tylko korek ruszał o te parę metrów - migały światła biegu wstecznego. Nie była to żadna usterka, po prostu kierowca po każdym zatrzymaniu auta... wrzucał P, czyli przełożenie parkingowe, blokujące skrzynię. Skąd więc światła wsteczne? Ano stąd, że większość w miarę nowoczesnych automatów ma układ: P, R, N, D - więc skoro kierowca podjeżdżał do przodu na D, to musiał "przeskoczyć" R, by wrzucić P.
Zarówno na N, jak i na P spada ciśnienie oleju - dlatego np. na postoju na światłach skrzynia powinna być w ustawieniu D (lub odpowiadającym mu trybowi manualnej zmiany biegów). Jeśli będziemy przerzucać na luz lub P, ryzykujemy przedwczesne zużycie i uszkodzenie skrzyni. Luz w automacie służy w zasadzie wyłącznie do przepychania auta z miejsca na miejsce (np. w serwisie) i czasem - nie we wszystkich przypadkach, sprawdź instrukcję! - do holowania pojazdu.
Jeśli chodzi o wrzucenie P podczas jazdy (czy choćby toczenia się), to w nowoczesnych samochodach można zwykle liczyć na odpowiednie zabezpieczenia. Związane jest to z faktem, że na przełożeniu P dodatkowo stosowana jest blokada skrzyni - rzecz pożądana przy parkowaniu, ale nie podczas jazdy. W starszych autach wrzucenie P gdy koła się jeszcze kręcą może w skrajnym przypadku poskutkować uszkodzeniem skrzyni biegów - a co najmniej tego właśnie mechanizmu blokady. Ważne - nawet w skrzyniach automatycznych zalecane jest jednoczesne stosowanie hamulca postojowego, szczególnie jeśli auto parkujemy na pochyłym terenie.
5. Jednoczesne wciskanie gazu i hamulca
Ten punkt blisko wiąże się z punktem 2. - czyli nadmiernie obciążamy i przegrzewamy skrzynię. Niektórzy kierowcy mają tendencję do hamowania lewą nogą i jednoczesnego trzymania prawej nogi na pedale gazu. Trzeba się tego oduczyć i lewą stopę „przyspawać” do podpórki, oba pedały obsługując wyłącznie prawą. Pomijam sytuacje, gdy ktoś korzysta z układu kontroli startu (launch control) - zresztą te osoby raczej wiedzą, jak się na co dzień korzysta z automatu. A przynajmniej mam taką nadzieję, zważywszy na fakt, ile koni mają pod maską.
6. Odpalanie na pych
Nie. Po prostu nie. Nie zdarzyło mi się jeszcze widzieć instrukcji samochodu z automatem, która by na to pozwalała. Ryzyko jest dokładnie takie jakiego można się spodziewać: uszkodzenie przekładni.
To są bardzo proste zasady, ale mnóstwo ludzi ich nie stosuje
Albo nikt im o tym nie powiedział, albo szukają szybkich sposobów na pozbycie się większej gotówki - może chcą wrzucić fakturę w koszty albo coś, nie mnie oceniać. W każdym razie jeśli wam akurat na szybkim wystąpieniu awarii nie zależy i chcecie po prostu swoim samochodem z automatem jeździć - pamiętajcie, by powyższych błędów nie popełniać.
